literatuur Verlichting

1. Hoe zag men de wereld in de eerste helft van de achttiende eeuw?Een netjes en geordend geheel dat door natuurwetten werd geregeld. 2. Wat wordt er bedoeld met de verlichting? Mensen kregen andere ideeën over god en het leven. 3. De bijbel was niet langer het ijkpunt. Het rationalisme deed zijn in trede? Wat is dat? Eerst zelf denken voordat je zomaar iets aanneemt. 4. Wat was de lijfspreek van de Franse filosoof Descartes? ‘Ik denk, dus ik besta.’ 5. De eerste encyclopedieen ontstonden. Hoe past dat in deze tijd? Mensen waren het eens met de ideeën en vonden dat het moest vast gelegd worden. 6. De schrijvers van de verlichting leken op schoolmeesters die wijze lessen gaven. Leg dit uit. Het was begrijpelijk geschreven. En de boeken gingen vooral over de burger, dus herkende ze zich zelf erin. 7. Wat zijn de spectatoriale tijdschriften? In de achttiende eeuw populair soort periodieken waarin de figuur van een 'spectator' (toeschouwer) wordt gebruikt om maatschappelijke, godsdienstige en letterkundige zaken te behandelen, hoofdzakelijk in essayvorm. 8. Waarom maakten de schrijvers gebruik van proza tijdens de verlichting? Proza was heel erg toegankelijk en begrijpelijk voor gewone burgers. Het werd dé literaire vorm voor de overgrote middenklasse. 9. Voor wie waren poezie en toneel vooral bestemd? Ze waren bedoeld voor volwassenen maar werden vooral populair onder de jeugd. 10. Waar waren de spectatoriale tijdschriften op gebaseerd? En wat kon je er vooral in lezen? Korte, toegankelijke vlot geschreven artikelen. 11. Er verschenen veel romans in de achttiende eeuw. De aanzet werd gegeven door Engelse schrijver Daniel Defoe. Wat schreef hij en waar ging dit over? Hij schreef een boek over een schipbreukeling die met heel weinig hulpmiddelen toch kon overleven, dat was een overwinning van verstand, vindingrijkheid en doorzettingsvermogen 12. Wat was het doel van de imaginaire reisverhaal? En wat is de naam van het bekendste werk en wie is de schrijver? Het was bedoeld voor volwassenen. Gulliver’s Trave;s van Jonathan Swift is de bekendste. 13. Waar is Reize door het apenland van J.A. Schasz een satire op? Op de politieke toestand van Nederland in die tijd. 14. Wat is typerend voor de briefroman? Het verhaal in een briefroman wordt verteld als personages die elkaar brieven schrijven, deze waren heel bekend voor vrouwen. 15. Wat was het thema van de poezie in die tijd? Lyrische poëzie. 16. Wat kun je lezen in de Proeve van kleine gedichen voor kinderen van Hieronymus van Alphen? Opvoedkundige idealen van verlichting in versjes die de meeste mensen toen uit hun hoofd leerde. 17. Wat is specifiek aan het Frans classicisme? Duidelijke, heldere en ordelijke kunst. 18. Waar moest een Franse classicistische tragedie aan voldoen? – het moest net als in de renaissance bestaan uit vijf bedrijven met de drie eenheden van tijd, plaats, en handeling . – De reien werden afgeschaft. Dit waren koorzangen tussen de bedrijven in. En er mochten geen monologen gehouden worden. – De held was net als in de renaissance een belangrijk figuur uit de klassieke, bijbelse of vaderlandse geschiedenis. Hij lied zich leiden door zijn verstand (rationalisme) 19. Wat houdt de zedenkomedie in? Een blijspel van de gewoonten en zeden van de gewone burger. 20. In de tweede helft van de achttiende eeuw kwam er een verschuiving. Wat werd belangrijker? Wat heeft de Franse schrijver Jean-Jacques Rousseau hier mee te maken? Hij vond dat de mens zich zo veel mogelijk moest ontwikkelen. En dat moesten ze doen met hun gevoel én verstand. 21. Wat houdt sentimentalisme in? Hierbij moesten hyperemotionele onderwerpen de gevoelige snaar bij de mensen raken. De titels van deze boeken spraken boekdelen: Young Night Thoughts on life, death and immortality. 22. Noem een belangrijke Nederlander en Duitser met hun werk en de inhoud. Een Nederlands voorbeeld: Rhijnvis Feith schreef Julia dit was een sentimentele briefroman over de liefde. Duits voorbeeld: Goethe en Schiller maakte Sturm und Drang, dat ging over de natuur, vrijheid, hartstocht en ze voelden zich genieën die eigen wetten opstelden. 23. Bekende Nederlandse mensen van de verlichting zijn: Peter Langendijk, Justus van Effen, Aagje Deken en Betje Wolff en Hieronymus van Alphen. Wat is hun belangrijkste werk? -Pieter Langendijk: Het wederzijds huwelijksbedrog. - Justus van Effen: The spectator ( de Hollandse spectator) - Aagje Deken: De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart - Hiëronymus van Alpen: Proeve van kleine gedichten voor kinderen.